Bon Dia, 14 september 2010

Stichting Lisette Gomes met nog een andere strijd:

Wat gebeurt er met het woord van een kind op het moment dat Justitie de bewijzen van seksueel misbruik niet accepteert?

De rapporten van experts worden als onvolledig en eenzijdig beschouwd

Oranjestad – Welke moeder doet haar kind het trauma aan door te verhinderen dat het kind zijn vader ziet? Dit is de reactie van een moeder, S. Petronia, die zich geconfronteerd ziet met de realiteit van het Hof dat niet gelooft dat haar dochter misbruikt werd door haar eigen vader.

Gisteren hebben leden van de Stichting Lisette Gomes: Stop seksueel misbruik van kinderen, samen met de moeder, S. Petronia, en haar advocaat Amalin Flanegin hun zorgen uitgedrukt over de toekomst van elk kind dat seksueel misbruikt wordt. Het motief is dat in dit geval, dat volgens Bon Dia Aruba die dit uit andere bron heeft geconfirmeerd, het om een zware beschuldiging gaat tegen een hoge functionaris van het politiekorps, wat zou kunnen betekenen dat de lokale experts en slachtoffers geen stem meer hebben. Dit omdat het Hof op twee september heeft beslist dat er geen klacht tegen de vader wordt ingediend omdat de bewijzen onvoldoende zijn.

Volgens Gomes gisteren, zet de stichting zich in voor elk slachtoffer van seksueel misbruik, en in dit geval is het zorgelijk dat de moeder geen wettelijke weg meer kan begaan nadat het Hof heeft beslist dat er niet genoeg reden bestaat voor een strafrechtelijke vervolging.

“Deze zaak toont aan dat als je genoeg macht hebt, de zaak niet vooruit gaat omdat er zo gezegd te weinig bewijzen zijn,” zegt Gomes, net voor haar reis naar Curaçao om een zusterorganisatie daar te steunen.

Het probleem van de bewijsvoering

Het punt van zorg in deze zaak - die in wezen niet verschilt van andere zaken betreffende misbruik van kinderen - is dat het Openbaar Ministerie nu twijfelt aan bewijzen dat het normaliter wel accepteert, aldus de advocaat en de moeder zelf, die op het moment dat de zaak begon te rollen bij het Openbaar Ministerie werkte. Het zijn bewijzen die normaal gezien gebruikt worden om iemand te vervolgen en te veroordelen. De bewijzen zijn de uitingen van een kind tegenover zijn grootmoeder, zijn moeder en de kinderarts. Zoals het gewoonlijk gaat in zulk een geval zijn er ook verslagen van een kinderpsychiater en kinderpsycholoog voorgelegd. Daarnaast heeft het Openbaar Ministerie een verhoor laten doen door de Recherche van Curaçao in het bijzijn van een psycholoog die zeven jaar ervaring heeft in zulke zaken. Dit zijn allemaal bewijsvoeringen die normaal gezien in andere, overeenkomstige gevallen , door de justitiële instanties gebruikt worden.

Toch is het alarmerend, volgens Tharcisio Di Carlo, de psycholoog van de stichting, dat het Openbaar Ministerie deze bewijsvoeringen niet geloofwaardig vindt. Zij willen de verslagen van experts niet aanvaarden die zij normaliter, in elk ander geval, wel zouden accepteren.

Volgens de stichting is het moeilijk om te geloven dat de experts in alle andere gevallen goed werk hebben geleverd, behalve in deze casus. Om deze reden kan de vraag gesteld worden wat de experts in deze zaak fout hebben gedaan. En wat gaat er met hun verslagen in de toekomst gebeuren?

Volgens Drs. Di Carlo is een psychiatrisch rapport het enige dat in deze casus een juiste informatie en een juiste diagnose van een psychische, fysiologische en emotionele toestand van een kind kan geven. Als hieraan getwijfeld wordt dan kan in de toekomst aan alles getwijfeld worden, wat betekent dat het kind geen rechten meer heeft. Daardoor wordt het trauma van het kind en het verslag hierover aan de kant gezet, waardoor de pedofiel meer rechten krijgt. De psycholoog is bezorgd dat deze zaak andere pedofielen de mogelijkheid zal geven zich op deze manier te verdedigen. Tharcisio di Carlo zegt dat het gerecht in het verleden aan zijn verslagen heeft getwijfeld, en dat zij het nu weer doet met de verslagen van de enige kinderpsychiater, die als gevolg hiervan Aruba verlaat. Wat gaat er met de volgende kinderpsychiater gebeuren? Volgens di Carlo is een rechter geen expert wat betreft de geestelijke en emotionele toestand van mensen en hij moet erop vertrouwen dat een expert dat doet. En het is juist het verslag van de psychiater dat het Hof als bewijsvoering verwerpt op basis van een analyse dat het Openbaar Ministerie heeft aangevraagd wat betreft alle verslagen. Voor de eerste keer, volgens de advocaat van S. Petronia, mevr. Amalin Flanegin, heeft het Openbaar Ministerie ervoor gekozen om een instantie in Nederland, het LEBZ, de Landelijke Expertisegroep Bijzondere Zedenzaken, in te schakelen. Het LEBZ is door het Openbaar Ministerie in Nederland in het leven geroepen om klachten van misbruik van minderjarigen te onderzoeken, in het bijzonder vanwege het explosieve aantal scheidingen. Dit om te verhinderen dat door een strafrechtelijke vervolging vaders terechtgesteld worden op basis van onjuiste beschuldigingen. Toch kan advocaat Flanegin zich geen geval op Aruba herinneren waarbij het Openbaar Ministerie van Aruba beroep doet op het LEBZ, met uitzondering van nu er sprake is van een persoon in een hoge functie.

Zowel leden van de stichting alsook de advocaat argumenteren dat als medische adviezen om de een of andere reden in het vervolg niet aanvaard worden, wat gebeurt er dan met het woord van het slachtoffer? Er is een kind dat vertelt dat zijn vader hem misbruikt heeft.

Wat gaan in de toekomst een moeder, de instanties voor kinderbescherming zoals de Voogdijraad, de directie Sociale Zaken en het Bureau Sostenemi aan zo’n kind vertellen?

“Hoe moet een kind met zijn trauma leven?” zegt Gomes, en legt er de nadruk op dat een moeder haar kind gelooft, en het verslag van de psychiater vertrouwt, dat door het legale systeem verworpen wordt. De advocaat bedankt de stichting dat zij de moeder een forum gegeven heeft om deze vragen te kunnen stellen.

Mevrouw Flanegin zegt dat het kind het voor het eerst aan zijn grootmoeder, dan aan de moeder en daarna aan andere getuigen heeft verteld. De moeder heeft de noodzakelijke wegen bewandeld, volgens Flanegin, zelf een ex-fiscaal, dezelfde procedure van de Kinder- en Zedenpolitie volgt. Het enige verschil met andere gelijkwaardige casussen is dat het Openbaar Ministerie de beschuldigde persoon niet aangehouden heeft en aan alle rapporten van experts op Aruba twijfelt. Volgens Flanegin moet dan elke persoon die in toekomst beschuldigd wordt van seksueel misbruik van het Openbaar Ministerie eisen dat zij het rapport naar het LEBZ in Nederland sturen.

Pastoor Lisette Malmberg was ook aanwezig bij de persconferentie om de moeder S. Petronia te steunen, die beschuldigd wordt haar dochter aan te zetten haar vader vals te beschuldigen, om zo te voorkomen dat zij op bezoek gaat bij haar vader. Volgens Malmberg… (2de blad ontbreekt)

Bon Dia , 20 september 2010

Kinderpsychiater Rita Enahoro maakt zich zorgen om twee tot zes nieuwe patiënten die elke week naar de polikliniek komen.

De meeste klachten over seksueel misbruik van minderjarigen blijven liggen bij de KZP en het Openbaar Ministerie

Spanningen tussen de justitiële autoriteiten en de specialist is het motief om Aruba te verlaten.

ORANJESTAD – Niettegenstaande een grote noodzaak, verliest Aruba haar enige kinderpsychiater. Het motief hiervoor is niet het geld, geen ruzie met de AZV, maar de frustratie dat Aruba nog altijd niets onderneemt om een epidemie, gevaarlijker dan welke ook, tegen te gaan, met name het seksueel misbruik van minderjarigen. Dr. Rita Enahoro ziet periodiek twee tot zes nieuwe gevallen van misbruik per week. Het zijn nieuwe gevallen van kinderen tussen twee en vijf jaar oud die door de kinderartsen doorverwezen worden.

Zoals bekend vraagt het seksueel misbruik van kinderen momenteel veel aandacht. Niet vanwege de rechtszaken maar juist vanwege de afwezigheid van rechtszaken, hoewel er meer aangiften gedaan worden. De indruk van Dr. Enahoro, die van geboorte Duitse is en in Duitsland opgeleid is, dat de verslagen van de kinderarts en de kinderpsychiater niet in hun functie herkend worden en opzij gelegd worden, waardoor de meeste klachten zonder justitieel onderzoek en zonder penitentiaire gevolgen blijven. Dit is een ontwikkeling die volgens de psychiater alarmerend is en gevolgen heeft voor de hele samenleving.

Onderzoek van experts als basis van een strafrechtelijk onderzoek

Een psychiatrisch onderzoek is niet het einde van een onderzoek, maar de eerste stap. In het geval van een patiënt die seksueel misbruikt is heeft de psychiater twee opgaven. Hij heeft de opgave om het kind te behandelen en te genezen, maar ook om vast te stellen of er reden is voor een strafrechtelijk onderzoek. Het rapport van een kinderpsychiater kan de basis zijn voor een verdergaand medisch onderzoek, het is niet het einde van een onderzoek. In tegendeel, het is amper een begin. De opgave van een kinderpsychiater kan een hulp voor verder juridisch onderzoek voorstellen. In eerste lijn moet de psychiater echter de psychische symptomen vaststellen en het kind helpen zijn problemen op te lossen. De analyse van een kinderarts en een kinderpsychiater is geen conclusie van een strafrechtelijke zaak, maar een mogelijke basis voor verder onderzoek. De medische professional gaat uit van een momentopname. Als het goed is bevindt het kind zich op dat moment in een beschermende omgeving. Als dit niet zo is moet je niet de verdachte op de hoogte brengen als dat het kind in gevaar zou kunnen brengen. Eerst moet het kind veilig gesteld worden. Dat is het moment wanneer de Officier van Justitie, met hulp van anderen, de zaak gaat onderzoeken en mogelijk voor de rechter brengt.

“Mijn eerste document is er om de klok te luiden. Mijn analyse houdt op geen enkel moment in dat ik de enige ben die gelijk heeft. Ik kan me ook vergissen. Ik kijk naar symptomen en ik geef aan dat er onderzoek moet worden gedaan. En in zo’n geval moet ook de verdachte onderzocht worden, ook door een psychiater.”

Het probleem op Aruba is dat als een psychiatrisch verslag gezien wordt het buiten proportie gezien wordt. Het is niet compleet, het is gebaseerd op een eerste indruk.

KZP en het Openbaar Ministerie handelen niet op tijd

Het feit dat er op Aruba geen officieel protocol bestaat betekent niet dat men in het geval van misbruik van minderjarigen niet gestructureerd te werk kan gaan. Op dit moment hebben degenen die een aangifte willen doen echter een probleem om hun klacht bij de KZP te laten opnemen. En als dat gebeurt, is het moeilijk om een proces-verbaal op te maken. Ik adviseer de mensen altijd om bij de KZP te blijven wachten tot zij het proces-verbaal in handen krijgen, om zo een bewijs te hebben dat zij aangifte hebben gedaan.

Volgens Enahoro heeft de politie de verantwoordelijkheid om vlug te handelen en vlug een proces-verbaal te schrijven omdat het om een moeilijke en gevaarlijke periode gaat van het slachtoffer. Op Aruba is het zo dat het Openbaar Ministerie moet beslissen of de verdachte ondervraagd mag worden en dat kan soms lang duren. Volgens mijn ervaring kan dat soms maanden duren. De dossiers blijven gewoon liggen.

Zonder strafrechtelijk onderzoek is het verslag van een expert niets waard

Als de KZP en het Openbaar Ministerie geen onderzoek beginnen op basis van een analyse van de experts, dan kan een zaak nooit voor de rechter komen, slechter nog, het Gerecht weigert elke zaak die gebaseerd is op verslagen van professionals als er geen strafrechtelijk onderzoek is gedaan. Dus is het de Officier van Justitie die moet beslissen of een onderzoek gedaan wordt. Als dit niet gebeurt zal de zaak nooit voor de rechter komen.

Het probleem wordt duidelijk als de vader bezoekrecht heeft. Dit is dan een geval voor de civiele rechter. Maar de civiele rechter kan niet beslissen of een persoon schuldig is of niet, juist omdat er geen strafrechtelijk onderzoek geweest is. In zo’n geval laat de civiele rechter de zaak graag over aan de Voogdijraad. Maar de Voogdijraad beschikt niet over professionals die het probleem beter kunnen analyseren dan een kinderpsychiater.

De taak van de Voogdijraad

Met andere woorden: het systeem op Aruba vraagt van een instantie, zoals de Voogdijraad, een verslag van een psychiater specialistisch te toetsen, terwijl zij geen specialisten van het niveau van een psychiater in dienst hebben.

De enige conclusie die een civiele rechter kan trekken, als een Officier van Justitie bepaald heeft dat er geen strafrechtelijk onderzoek moet plaatsvinden, is dat de verdachte niet schuldig is en dat het kind weer bij hem op bezoek kan komen. Ik stel me dan de vraag dat als een kind zoveel symptomen heeft van angst dat het zijn lichaam niet kan controleren, het in zijn broek doet, hoe een rechter dit kan beslissen. Misschien heb je geen bewijzen van seksueel misbruik maar er zijn bewijzen dat het kind erg bang is om naar zijn vader toe te gaan. Dit is de situatie op Aruba. En deze ontwikkeling gaat verder. Zelfs bij gevallen waar er lichamelijke bewijzen zijn voor seksueel misbruik, vastgesteld door de kinderartsen, bij grotere kinderen die zelf aangifte doen, gebeurt er niets. Enahoro ziet met zorgen dat ook bij deze gevallen de justitiële autoriteiten niets ondernemen.

“Ik weet niet wat het motief zou kunnen zijn. Ikzelf ben erg achter een bepaalde zaak aan gegaan. Op een bepaald moment heeft de verdachte de waarheid getuigd en nu zit hij voor vier jaar in de KIA gevangenis. Vanaf dat moment is mijn relatie met de KZP erg onder spanning gekomen omdat de KZP vindt dat ik me er te veel in meng. Mijn antwoord is dat ik me enkel bemoei als een kind in gevaar is. Als een kind veilig is blijf ik rustig. Op het moment dat ik het gevoel zou hebben dat ik een kind kan helpen door de politie te roepen, zou ik rustig kunnen blijven.”

In de volgende uitgave van Bon Dia wordt er verder ingegaan op het uitgebreide interview met Enahoro. Zij zal vertellen over de symptomen die zij bij de slachtoffers ziet en vertellen wat zij van het verslag van het LEBZ vind.

Dr. Enahoro vreest een samenleving die kapot gaat vanwege het enorme aantal misbruikte kinderen

De KZP moet beter opgeleid zijn om goed te kunnen handelen

Zij erkennen niet dat een slachtoffer afhankelijkheid is van degene die hem mishandelt

Oranjestad – Het is moeilijk om aan te nemen dat een samenleving zich goed kan ontwikkelen als het chronisch probleem van misbruik van kinderen niet aangepakt wordt.

Vooral als wij zien hoeveel casussen gesignaleerd worden door de kinderarts en de kinderpsychiater zonder dat er onderzoek naar gedaan wordt. Kinderpsychiater Dr. Rita Enahoro drukt haar enorme zorg uit over de samenleving van Aruba ten aanzien van het feit dat met periodes twee tot zes nieuwe casussen per dag gemeld worden.

Misschien nog triester is de leeftijd van de slachtoffers. Van de tien misbruikte kinderen zijn er acht tussen drie en vier jaar en twee boven de twaalf. Als de kinderen hier geluk hebben, dan hebben zij een moeder of familielid die zich bewust is dat zij hun kind moeten beschermen door bijvoorbeeld ergens anders te gaan wonen, bij familie of vrienden die de deur kunnen sluiten voor de mishandelaar, legt Dr. Enahoro uit aan de Bon Dia. Als gevolg daarvan leeft iedereen in angst voor de consequenties. Enahoro adviseert sommige familieleden om naar het buitenland te gaan omdat er heel weinig bescherming is van de regering. Veel slachtoffers komen uit immigrantenfamilies die geen familiair netwerk hebben en vaak niet verzekerd zijn voor ziektekosten bij de AZV. De kinderen van immigranten hebben dus nog meer problemen terwijl geïmmigreerde daders minder problemen hebben dan in het land van herkomst. Volgens de indruk van Dr. Enahoro is de straf voor kindermisbruikers in landen zoals de Dominicaanse Republiek, Colombia en Venezuela scherper.

“Nog nooit heb ik zoveel gevallen van seksueel misbruik gezien. Niet in Duitsland, waar ik zes jaar gewerkt heb en niet in Den Haag, waar ik ongeveer een casus per maand of minder gezien heb. De casussen die ik op Aruba zie zijn kinderen die gisteren of vandaag misbruikt zijn. Het zijn kinderen die jarenlang misbruikt worden.”

Enahoro gelooft dat het probleem op Aruba endemisch is. Een oorzaak daarvoor is dat de dader niet gestraft wordt. Elke samenleving heeft pedofielen. Maar een pedofiel is een persoon met een psychiatrisch probleem, die zich niet op zijn gemak voelt met een volwassen partner, iemand die enkel gelukkig is als hij een relatie met een kind heeft. Hier gaat het om mensen met een deviatie. Als een samenleving de pedofiel echter niet straft gaan meer en meer gewone mannen, die zelf kinderen hebben en geen problemen hebben met volwassen partners, hetzelfde misbruikgedrag tonen. Het gebruik van drugs verlaagt de drempel en het geweten verdwijnt. Op Aruba gebruiken veel van de verdachten drugs. Drugs laten de gewetensfuncties verdwijnen, zegt Dr. Enahoro.

Gebrek aan kennis

De frustratie van de kinderpsychiater, die ziet hoeveel casussen (door de politie) niet behandeld worden, is groot. Dr. Enahoro denkt dat dit misschien komt doordat het politiekorps te weinig kennis en informatie heeft om onderzoek te doen bij meldingen van seksueel misbruik. Vaak baseert de KZP zich voor hun conclusies op hun eigen observaties zonder de rapporten van experts te raadplegen. Men moet zich realiseren dat een dader zijn slachtoffer vaak afhankelijk heeft gemaakt van zijn persoon. Dit doet hij door geschenken of dreigementen en door het slachtoffer sociaal te isoleren. En het is deze afhankelijkheid die maakt dat veel slachtoffers niettegenstaande alle ellende bij hun misbruiker blijven. Op zo’n moment concludeert de politie dat het slachtoffer het zelf wil. Maar de politie erkent niet en heeft niet de kennis dat zo’n kind, wat betreft zijn leeftijd, geen andere keus heeft. De politie herkent bijvoorbeeld ook niet de ziektesymptomen van een slachtoffer van zestien jaar dat angstsymptomen toont die zo heftig zijn dat ze op de PAAZ moet worden opgenomen. Het is niet gezond als een man van veertig een jong meisje misbruikt, evenals het niet kan dat een zeventienjarige een vierjarig meisje misbruikt. In zo’n geval breekt het meisje.

Geseksualiseerde kinderen

Elk seksueel misbruik veroorzaakt een trauma, zelfs als het de schijn heeft dat het kind op het eerste gezicht niets laat blijken. Soms behandelen de misbruikers het kind lief en doen ze het geen pijn. In zo’n geval zien wij geen acuut getraumatiseerd kind, maar wel een geseksualiseerd kind. Deze kinderen hebben geleerd seksuele relaties aan te gaan met vreemden zonder daar een probleem in te zien. Deze kinderen kunnen echter geen binding meer aangaan, geen persoonlijke relatie. Een kind dat pijn heeft ontwikkelt angsten. Dit gebeurt op het moment van de penetratie. Het hangt van de persoonlijkheid van het kind af hoe het verder leeft met deze ervaring. De ene kan dit beter dan de andere. Sommigen veranderen helemaal en andere behouden de mogelijkheid om te kunnen spelen en lachen, met periodes van angst. Zulke kinderen moeten lang geobserveerd worden. Als je een klein kind snel buiten gevaar brengt, dan kan het zijn trauma vergeten, maar het risico dat het kind problemen gaat ervaren in de puberteit blijft bestaan.

LEBZ

Ondertussen heeft het Openbaar Ministerie, zoals Bon Dia het verleden week gepubliceerd heeft, onder andere een rapport van Dr. Enahoro naar de Landelijke Expertisegroep Bijzondere Zedenzaken, het LEBZ, gestuurd ter evaluatie. Dit is helder geworden tijdens een persconferentie, georganiseerd door de stichting Lisette Gomes. De reden waarom deze zaak verleden week naar voren werd gebracht was het feit dat het de eerste keer is op Aruba dat er beroep werd gedaan op het LEBZ.

Dr. Enahoro heeft ondertussen, op basis van ons artikel gisteren, te horen gekregen dat zij zich niet mag uitlaten over het verslag van het LEBZ. Als kinderpsychiater legt zij er enkel de nadruk op dat zij haar verslagen over seksueel misbruik van minderjarigen op een algemeen geldende standaardprocedure baseert, zoals in alle andere gevallen. Bon Dia heeft de informatie gekregen dat het LEBZ een instantie is die het Openbaar Ministerie in Nederland ondersteunt als het om zedendelicten gaat. Het is geen instantie die steeds met dezelfde experts werkt en zij doen ook niet het onderzoek, zij analyseren enkel de hen toegestuurde documenten. Met andere woorden: op het moment dat het Openbaar Ministerie advies vraagt wordt er een nieuwe groep experts gevormd waar niet altijd een kinderpsychiater deel van uit maakt.

Symptomen van psychisch trauma

De ervaring van een psychiater is cruciaal om de symptomen van trauma vast te stellen en waarde te hechten aan wat het slachtoffer vertelt, legt Enahoro uit. Als huisarts is het moeilijk om de symptomen van seksueel misbruik te herkennen en te diagnosticeren, zonder daarin gespecialiseerd te zijn. Toen ik huisarts was wist ik niet hoe ik naar de fysische symptomen van misbruik moest kijken, die soms zo intens waren dat zij hoge koorts veroorzaakten zonder dat er een onderliggende ziekte was. Ik vind dat het slachtoffer moet worden geloofd tot het tegendeel bewezen is, zeker als het symptomen van trauma vertoont, zegt Dr. Enahoro.

De psychische symptomen zijn onder meer negatieve gevoelens zoals angst en een gemis aan persoonlijke ontwikkeling. Een psychiater moet onderzoeken waarom een kind deze symptomen heeft. “Sommige kinderen worden met zulke symptomen geboren zoals het geval is met autisme, schizofrenie of psychose. Bij andere kinderen treden deze symptomen reactief op. Op dat moment moet onderzocht worden of het kind problemen heeft met zijn moeder, vader of de school. Je moet bijna de rol van een detective spelen met het kind om erachter te komen wat er speelt. Het is belangrijk om te kijken of het kind verzorgd is, gewassen en goed gekleed en of het de moed heeft om te spreken. “De lichaamstaal is ook belangrijk. Maar het rapport van de kinderarts is ook belangrijk waar bijvoorbeeld in kan staan dat het kind aan constipatie of hoofdpijn lijdt zonder dat er een lichamelijke reden voor bestaat. Soms heeft het bijvoorbeeld symptomen van epilepsie maar het EEG is normaal. In zulke gevallen is het de opdracht van de kinderpsychiater om onderzoek te doen naar de oorzaak van deze symptomen die geen lichamelijke oorzaak hebben.” Als blijkt dat de oorzaak te vinden is in spanningen tussen de familieleden, dan wordt familietherapie aangeraden. Maar als een kind acute symptomen heeft zoals schreeuwen in zijn slaap, in de broek plassen of flauwvallen, dan wijzen deze op een meer ernstige oorzaak.

Zo’n kind komt als eerste bij een kinderarts terecht. En vanaf het moment dat een kind een reeks symptomen heeft van overdreven reacties zoals bijvoorbeeld angstreacties bij elk geluidje, dan is de enige conclusie die een psychiater kan maken dat het om een posttraumatisch stress syndroom gaat.

Het is niet zo dat Dr. Enahoro een nieuwe methode van diagnostiek heeft uitgevonden, zij gebruikt een internationaal protocol dat zegt dat als een kind zes symptomen van tien toont, je kunt concluderen dat het kind getraumatiseerd is. De meeste mensen, zeker kinderen, kunnen niet spreken over hun trauma. Daarom is het vaak een kwestie van geduldig blijven en observeren. En als al deze symptomen nog begeleid worden door symptomen van de genitalia, zoals pijn en rood zijn, dan moeten de artsen de klok luiden en aangeven dat er verdenking is van seksueel misbruik.

Een taak van de kinderpsychiater is ook, nadat het kind beoordeeld en verwezen is door de kinderartsen, om te zorgen voor een veilige plaats voor het kind. Het doel is om het kind in een omgeving te plaatsen waar het geen enkel risico loopt. Ook dit gaat volgens de Nederlandse Meldcode en Stappenplan Kindermishandeling, waarvan de criteria zijn opgezet door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunde.

Dr. Enahoro zal in Bon Dia van morgen uitgebreid spreken over de taak van de kinderpsychiater, die als eerste zulke gevallen moet analyseren en hoe psychiaters vast kunnen stellen of een “slachtoffer” liegt of niet.

Bon Dia, woensdag 22 september 2010

Dr. Rita Enahoro met ernstige melding

De KZP doet aan vriendjespolitiek en dat maakt een kleine samenleving als Aruba kwetsbaar

90% van het seksueel misbruik van kinderen vindt plaats binnen de familie

Oranjestad - Weinig mensen op Aruba zijn zich bewust van de onherroepelijke schade voor de samenleving als wij de jonge slachtoffers niet beschermen tegen seksueel misbruik. Dr. Rita Enahoro heeft beslist om de realiteit aan te kaarten. Het gemak waarmee de schuld naar het kind en de moeders, die hun kind niet genoeg zouden beschermen, overgeheveld wordt, zorgt voor een samenleving van getraumatiseerde mensen, zowel van daders als slachtoffers. En het zijn deze mensen die later moeten beslissen over wat goed en slecht is, maar dit vaak niet meer kunnen omdat zij in hun jeugd misbruikt zijn. Als wij deze ontwikkeling niet stoppen dan is het moeilijk aan te nemen dat de samenleving normaal zal functioneren.

Het vaststellen van seksueel misbruik door artsen

Enahoro legt uit dat ze momenteel werkt aan het kernprobleem hoe er klachten ingediend kunnen worden. Op het moment dat een kinderpsychiater misbruik vaststelt, met name seksueel misbruik of geweld jegens het kind, moet hij zijn medisch geheim breken om het kind te beschermen. Hij doet dit door een verslag te schrijven. “Maar dit verslag is niet uitgebreid want ik heb het kind dan pas één keer gezien. Maar als er genoeg symptomen zijn moet er verder onderzoek gedaan worden.”

Seksueel misbruik van minderjarigen treedt op verschillende manieren op. Het kan gebeuren door aanraken met een seksuele bedoeling, het gebeurt door het kind bloot te stellen aan seksuele handelingen, het kan om orale seks gaan of om masturberen op het kind. In zulke gevallen heeft het kind geen schade aan zijn geslachtsorganen. Op dat moment moeten wij ons baseren op de uitspraken van het kind. Voordat een kind in staat is om te vertellen wat er aan de hand is toont het vaak al symptomen, zoals een verandering in gedrag, verhoogde agressiviteit, niet controleerbaar huilen. “En als een kind daarna vertelt wat er gebeurd is moet er gelet worden op de originaliteit van het verhaal. Zijn woorden zijn belangrijk op het moment dat het kind zijn verhaal doet tegenover zijn moeder, zijn juffrouw of zijn grootmoeder.”

Volgens de psychiater is het vaak zo dat als het kind zijn verhaal voor het eerst doet het zich niet bewust is dat het iets vertelt dat verboden is. “Vermits 90% van de gevallen van seksueel misbruik gedaan wordt door een familielid denkt het kind vaak dat het mag. Het kind vertelt dan een spontaan een origineel verhaal. Het is daarom van belang die eerste woorden van het kind op te schrijven.”

Een keer dat het kind zijn verhaal herhaaldelijk heeft gedaan bij de arts en de autoriteiten, kan het zijn dat het de spontaniteit van de eerste keer verliest en dat kan twijfels zaaien bij de autoriteiten. Maar zowel de huisarts alsook de psychiater en de psychologen kunnen evalueren of er iets fout zit of dat het kind de waarheid spreekt. Ik ken een geval waar de moeder haar kind wilde aanzetten om de vader te betichten van misbruik, dit omdat de moeder geld wilde. Maar het kind kon bij onderzoek niets vertellen, niet waar en hoe het gebeurd was. Ook niet toen de moeder bleef herhalen dat ze het zich moest herinneren. Het kind was verder in goede gezondheid en vrolijk. Dus experts hebben wel genoeg tactieken om de waarheid te achterhalen, niet alleen bij het kind, maar ook bij de ouders of degenen die het kind verzorgen. Een verzonnen verhaal heeft geen rode draad. Een waarheid is origineel, zo origineel dat je soms wel zou denken dat het uitgevonden is.

Maar Enahoro benadrukt dat niemand, ook geen kind, graag vertelt dat het is misbruikt. Het is een met schaamte beladen zaak, die de meeste kinderen niet willen vertellen en niet willen zeggen wie de dader is. Als een kind liegt dan moet het een motief hebben. Dan moet onderzocht worden of de moeder een motief heeft om het kind te manipuleren, of het kind wil zijn vader weg hebben omdat hij “te streng” is. Dat zou kunnen gebeuren bij een kind van zestien.

Het verslag van de kinderarts

Het rapport van de kinderarts die het kind lichamelijk onderzocht heeft is het uitgangspunt van elk verder onderzoek. De arts onderzoekt het kind en stelt vast of er een lichamelijke relatie heeft plaatsgevonden, of het nu een jongen of een meisje is. De arts stelt vast of er sprake is geweest van een verkrachting en de volgende stap is om de dader te vinden. Tijdens het onderzoek door de kinderarts kan het slachtoffer zich openen en vertellen wie het gedaan heeft. Dit is een belangrijk moment dat gedocumenteerd wordt door de arts.

Er is een casus geweest van een vierjarige jongen met duidelijke symptomen van anale penetratie. De jongen heeft aangegeven dat het zijn vader is geweest, maar de autoriteiten hebben niets gedaan. Ze hebben de vader vier dagen vastgehouden waarna de politie vond dat de jongen gelogen had. Vader vertelde dat hij zijn zonen een zetpil had gegeven en de politie heeft hem geloofd en het verslag van de kinderarts opzijgelegd. In zulk een geval moet de KZP doorgaan met het onderzoek en vragen waarom de jongen zijn vader beschuldigt, en niet zomaar aannemen dat de jongen liegt en zijn aangifte en de verslagen opzij leggen, zegt Enahoro.

Strafzaak

Het onderzoek van een kinderarts en een kinderpsychiater is niet de conclusie van een strafzaak, maar de basis waarop een strafrechtelijk onderzoek kan gedaan worden. De medisch specialisten hebben de indruk van een momentopname van een kind dat zich op dat ogenblik in een beschermde omgeving bevindt. Het is de regel dat er niet met de verdachte gesproken wordt en er wordt aan de autoriteiten gevraagd om niet met de verdachte te spreken zonder dat het kind in veiligheid is. Dat is het moment wanneer de Officier van Justitie, met hulp van anderen, de zaak onderzoekt en mogelijk voor de rechter brengt.

“Mijn eerste verslag is om aan de bel te trekken. Mijn verslag zegt op geen enkel moment dat ik de enige ben die gelijk heeft. Als dat zo zou zijn dan zou een strafrechtelijk onderzoek niet meer nodig zijn en ik zou een genie zijn. Ik ben geen genie. Ik kan me ook vergissen. Ik zie symptomen en ik adviseer verder onderzoek. In zulke gevallen moet de verdachte ook onderzocht worden, zo nodig door een psychiater. Maar onder alle omstandigheden moet het slachtoffer beschermd worden. De Voogdijraad moet ervoor zorgen dat het kind niet in een omgeving moet blijven waar het misbruikt wordt omdat in zo’n situatie het kind verder getraumatiseerd wordt zonder dat een specialist hem nog kan helpen.”

Het verslag van de specialist

Er is niet veel veranderd nu Dr. Enahoro weggaat. Want tot heden gebeurt er niets met de verslagen. Hoewel er een klacht is ingediend en er bewijzen zijn wordt de zaak toch niet onderzocht. “Ik ben blij dat er nu veel publiciteit is en dat de mensen bewuster worden. Maar ik ben bang, en dat heb ik een maand geleden tegen een politiechef gezegd, dat als mensen bewuster worden en naar voren komen en niet beschermd worden, zij erg kwetsbaar worden. De mensen gaan naar de politie, maar er gebeurt niets. Dus moet het systeem onderzocht worden om te onderzoeken waarom er niets gebeurt.”

Naïef

Enahoro is twee jaar geleden begonnen met werk op Aruba als 'naïeve kinderpsychiater' die al haar verslagen naar de KZP stuurde, en na een maand zonder reactie erachteraan belde met de vraag waarom er niets gebeurde. Men begon met te zeggen dat er een wachttijd was of dat de collega niet in dienst was. De Voogdijraad reageerde ook niet. Toen was het contact nog vriendelijk. Maar vandaag is de relatie helemaal kapot. Enahoro heeft zich gerealiseerd dat de meeste verslagen van huisartsen en psychiaters door de KZP opzij gelegd worden en dat in weinig gevallen iets ondernomen wordt.

“Zij hebben hun eigen mening, namelijk om niets te doen.” Enahoro beschuldigt zelfs de KZP om aan ‘vriendjespolitiek’ te doen. Meer nog, mensen die lang in dienst van de KZP of het Openbaar Ministerie zijn, worden zelf kwetsbaar. “Na een tijdje beleeft die persoon de druk van een samenleving waarin iedereen elkaar kent zodat hij nog moeilijk kan handelen. Hij kan de druk van mensen beleven die hem bedreigen om niet een broer of een vriend te vervolgen. Ik ben ervan overtuigd dat dit een reden is waarom een Officier van Justitie of een politieagent, die lang op zijn post zit, in een geval van misbruik van minderjarigen het moeilijk heeft om in alle vrijheid zijn onderzoek te doen.

Ik heb niets tegen niemand

“Ik ben op niemand boos, ik ben boos op het systeem dat niet functioneert,” verklaart Dr. Enahoro. Ik ben iemand die oplossingen zoekt, en als ik dat niet kan frustreert mij dat en dan word ik depressief.” Het gevolg is dat zij Aruba gaat verlaten. Als specialist juicht zij het voorstel van minister Richard Visser toe om een team van psychiaters en psychologen aan te stellen die samen casussen kunnen onderzoeken om zo te verhinderen dat experts geïsoleerd worden. “Het is een zware opgave. Ik denk dat ook de KZP een team nodig heeft dat goed opgeleid en regelmatig uitgewisseld wordt. Er moet ook aan huisvesting worden gedacht waar de kinderen kunnen worden ondergebracht. Momenteel worden de kinderen in Imeldahof opgevangen, dat het weekend sluit waardoor de kinderen het weekend weer in contact komen met de familie waar zij mishandeld werden. 1Hun trauma wordt zo in stand gehouden. Aruba moet de veiligheid van de kinderen garanderen van begin tot einde. De kinderen zijn de toekomst van Aruba. Als zij de ontwikkeling van vandaag spaak laten lopen zullen er meer volwassenen komen die vastlopen en de samenleving zal niet meer kunnen functioneren.” Enahoro vraagt de autoriteiten en burgers om in hun hart te kijken en het juiste te doen. Iedereen is verantwoordelijk om iets te ondernemen op het moment dat zij getuige zijn van mishandeling. Dit is een opgave voor Aruba.

Bon Dia, donderdag 23 september 2010

Minister Dowers betreurt dat kinderpsychiater Rita Enahoro Aruba verlaat

Gemis aan investering in de modernisering en de professionalisering van bevoegde instanties is de oorzaak voor spanningen in gevallen van seksueel misbruik van kinderen

Oranjestad – Minister van Justitie Mr. Drs. Arthur Dowers betreurt de beslissing van Dr. Rita Enahoro om Aruba te verlaten en begrijpt de spanningen die opgetreden zijn tussen de psychiater en de justitiële autoriteiten die casussen van seksueel misbruik van kinderen moeten onderzoeken. “Het is een spanningsveld tussen verschillende professionals die niet altijd begrijpen hoe gecompliceerd het werk van de anderen is. Dit leidt in de praktijk tot frustraties.” De minister erkent dat er veel kritiek is op de verschillende departementen van de regering zoals de Voogdijraad, het politiekorps en het Openbaar Ministerie. Maar, voegt hij er aan toe, dit zijn kritieke punten die zich sinds jaren hebben ontwikkeld. Minister Dowers geeft aan dat hij als minister niet alle details van de casussen weet en hij daarom moeilijk tot een definitieve conclusie kan komen. In het bijzonder omdat professionals zelden open over een casus van seksueel misbruik kunnen praten. Hetzelfde geldt voor leden van het politiekorps, dit om te verhinderen dat het onderzoek beïnvloedt wordt. “En dat kan frustraties teweegbrengen.”

Gemis aan investering brengt spanningen teweeg

De spanning tussen KZP, dus de Kinder- en Zedenpolitie, en Dr. Enahoro is pijnlijk omdat de KZP niet zonder meer de verslagen van de kinderpsychiater accepteert. Dit komt door verschillen in mening waarbij de kinderpsychiater het departement beschuldigt dat zij de dossiers laat liggen.

“Het thema seksueel misbruik van kinderen is erg gecompliceerd en eist veel meer investering,” verklaart minister Arthur Dowers. “Op het moment dat onze samenleving dit probleem op tafel heeft gekregen heb ik kunnen vaststellen dat er al jarenlang niet genoeg geïnvesteerd werd,” vervolgt minister Dowers en legt uit dat het gemis aan investering in capaciteit en inrichtingen het moeilijk maakt om het probleem van het misbruik van kinderen op te vangen. “Het aspect van professionaliteit is heel belangrijk en spijtig genoeg lopen wij hierin achter. Vandaag voelen wij de gevolgen daarvan en toch moeten wij er voor zorgen dat de onderzoeken zo goed mogelijk gedaan worden om te garanderen dat degenen die hierin als dader betrokken zijn aangehouden worden.”

Tegelijk legt de minister de nadruk op dat onder geen enkele omstandigheid toegelaten mag worden dat onschuldige mensen beschuldigd worden omdat het onderzoek niet optimaal verloopt.

“Maar wij moeten vooral kleine kinderen bescherming bieden, die kwetsbaar zijn, om te verhinderen dat wij hen in een situatie brengen waar wij niet goed kunnen uitmaken wat er gebeurd is, of het zich op een manier presenteert dat het niet in een strafzaak gebruikt kan worden.”

Het hoofd van Justitie verklaart dat dit thema op een rustige en serene manier aangepakt moet worden, met medegevoel voor de ander, en om te onderzoeken hoe er vooruitgang geboekt kan worden. “Wij, die ons betrokken voelen bij deze casussen, willen met z'n allen aan het einde van de dag hetzelfde resultaat. Het probleem is dat ieder een ander uitgangspunt heeft en dit niet altijd helder is voor de andere partij, waardoor frustraties ontstaan.”

Op dit moment heeft het Dr. Horacio E. Oduber Hospitaal een officiële commissie opgericht tegen misbruik van kinderen, waar alle verdachte momenten gecentraliseerd kunnen worden. Dr. Enahoro is ook lid van deze commissie, naast een kinderarts, een maatschappelijk werker en een juriste.

Toch wil minister Dowers dat de samenwerking een hoger niveau bereikt. “Het is goed om met alle partijen te spreken, zodat wij aan het einde van de dag met z'n allen in staat zijn om de kinderen te beschermen en de daders te vervolgen en te straffen.

Minister Dowers is overtuigd dat het politiekorps en de Voogdijraad beschikbaar zijn om gevallen van seksueel misbruik van kinderen op te lossen

Hij beoordeelt het proces van het aangifte doen bij de politie

Oranjestad – Kinderpsychiater Dr. Rita Enahoro heeft in een uitgebreid interview met Bon Dia aangetoond hoe moeilijk het is om seksueel misbruik van kinderen te bestrijden als het al moeilijk is om bij de politie aangifte te doen. De specialist heeft aangetoond dat het probleem groot is, zowel bij de KZP alsook bij het Openbaar Ministerie. De psychiater heeft aangetoond dat de mensen soms urenlang zitten te wachten zonder dat zij gehoord worden.

Minister van Justitie Arthur Dowers zegt dat hij niet heeft kunnen concluderen dat er geen energie is bij de afdelingen om casussen van seksueel misbruik van minderjarigen te onderzoeken. Hij heeft zelf kunnen vaststellen dat er enthousiasme is om dit werk te doen. Aan de andere kant vindt minister Dowers dat op basis van de verklaringen van de specialist er moet worden beoordeeld wat het publiek in werkelijkheid meemaakt op het moment dat er aangifte gedaan wordt. De meeste mensen die aangifte gaan doen hebben een bepaalde verwachting, en op het moment dat er niet aan deze verwachting wordt voldaan ontstaat bij de mensen een zekere ontevredenheid. Daarom moet het proces van aangifte doen geëvalueerd worden. Vanuit een logistisch standpunt moet gekeken worden hoe lang mensen moeten wachten om aangifte te doen. Het kan soms tussen twee uur tot een hele dag duren voordat een zaak helemaal beoordeeld is. De minister is over dit punt in gesprek met het politiekorps.

“Mijn persoonlijke indruk is dat het niet zo is dat er niet naar de mensen die aangifte willen doen geluisterd wordt. De vraag is ook of de verworven informatie aan het einde van de dag genoeg is om een casus te construeren. Om deze reden vraagt de minister om begrip dat daardoor de politie niet op elk moment aan de verwachtingen van de mensen kan voldoen, dit geldt zowel voor het misbruik van kinderen, alsook voor andere zaken met name omdat er strikte procedures voorgeschreven zijn waarvan de mensen niet op de hoogte zijn.”

Het politiekorps is beschikbaar

De minister van Justitie is overtuigd dat het politiekorps van Aruba en ook de KZP serieus de gevallen van seksueel misbruik willen onderzoeken. “Er is zeker, zeker bereidheid bij elke politieagent die in het departement werkt om elke aangifte aan te nemen en de mensen aan te horen.”

Aan de andere kant wil Arthur Dowers graag in discussie gaan om te zien of er geen andere manier is om dit soort aangiftes te behandelen. Misschien moet de eerste aangifte niet bij de politie gedaan worden, die niet professioneel zijn opgeleid en geen gedragswetenschappers zijn of arts om gevallen van seksueel misbruik goed te kunnen attenderen. Er moet een nauwere samenwerking plaatsvinden tussen de hele groep van professionals om zo informatie aan de politie te laten toekomen, zonder dat deze de informatie opnieuw moet vergaren, zodat de politie de casus verder kan vervolgen op basis van wat zij van de experts in opdracht die op dit terrein werken ontvangen hebben. Dit verhindert dat een slachtoffer zijn verhaal meerdere malen aan verschillende personen moet vertellen, wat voor de mensen een hard proces is.

Het kind staat centraal?

De zorg van Dr. Enahoro is dat als een strafrechtelijk onderzoek in een casus van seksueel misbruik van minderjarigen te lang duurt, er niet veel ruimte is om het kind de nodige veiligheid te bieden. Hier is het punt waar zowel het strafrechtelijke onderzoek alsook het civiele proces niet functioneren. Met andere woorden: als er geen onderzoek en geen veroordeling heeft plaatsgevonden is er niet veel ruimte om het kind dat een beschuldiging heeft geuit de nodige bescherming te geven. De psychiater geeft aan dat op dat moment de Voogdijraad, die het kind al langer kent, de opdracht krijgt om de verslagen van de specialisten te interpreteren, dit in afwezigheid van een politioneel onderzoek. En dat kan funest zijn voor het slachtoffer. Minister Dowers stuurt de Voogdijraad en ook de politie aan om te werken met de mogelijkheden die zij hebben. En deze mogelijkheden zijn gering, daarom moet er in deze departementen geïnvesteerd worden. Maar ook met deze geringe mogelijkheden doet de Voogdijraad huisbezoeken. “En op het moment dat zij een verslag hebben doen zij hun uiterste best om het kind in een veilige omgeving te brengen.” De minister zegt dat hij zelf deze ontwikkeling van dichtbij heeft gevolgd en zich persoonlijk heeft kunnen overtuigen hoeveel werk en inzet de interventies van de Voogdijraad vergen. Hijzelf is persoonlijk betrokken in dit proces en hij is zeker dat in de toekomst de kinderen naar een zo veilig mogelijke plaats gebracht kunnen worden, dit is gebaseerd op informatie die de instanties en de minister gekregen hebben. Aan de andere kant kan de minister het strafrechtelijke traject niet beïnvloeden, dat is de taak van het Openbaar Ministerie en het Gerecht, hoewel heel vaak de twee trajecten, het strafrechtelijke en het civielrechtelijke, zich vermengen op het moment dat de kinderen beschermd moeten worden op het moment dat er verdenking is dat hun welzijn in gevaar is.

Op dit punt wordt er samengewerkt met Imeldahof, met dezelfde inspanning om de kinderen te beschermen, namelijk door het kinderopvangcentrum ook het weekend open te houden. Door de interactie en interventie van de ministers van Justitie en Sociale Zaken is het gelukt om Imeldahof open te houden in het weekend, voor kinderen die dit nodig hebben. Deze beslissing is gemaakt in afwachting van de structurele verandering bij Imeldahof om permanent open te blijven, zowel door de week als in het weekend.

De minister is overtuigd dat de kritiek van de mensen op de Voogdijraad gehoord moet worden, maar aan de andere kant zijn de medewerkers bereid om hun werk onder grote druk te doen. “Er gebeuren positieve dingen, en dat moet ook gezegd worden.”

De minister herhaalt dat het verslag van een psychiater in het geval van misbruik van een kind de basis is voor een judicieel onderzoek. Maar cruciaal bij elke casus is om het onderzoek zo te structureren dat het echt tot een veroordeling bij het Gerecht komt.

“Er moeten genoeg bewijzen zijn om de zaak voor de rechter te brengen. De gevallen van misbruik van minderjarigen zijn erg moeilijk en gecompliceerd en hangen af van de leeftijd van het kind.” Minister Dowers toont aan dat hoe ouder het kind is, hoe intelligenter het is en hoe meer het kan vertellen en bewijzen wat er is gebeurd. “Maar als het om een heel klein kind gaat, realiseer je je dat het meer gecompliceerd is om een casus te presenteren die aan het einde van de dag aan de rechter kan worden voorgelegd, op een manier dat het tot een veroordeling leidt.”